Gwyddonydd pridd

Helo, Emma ydw i ac rydw i’n gweithio fel gwyddonydd pridd ym Mhrifysgol Bangor.

 

Beth mae gwyddonydd pridd yn ei wneud?

Mae fy ymchwil yn edrych ar effaith tywydd eithafol ar y pridd a sut mae hyn yn effeithio ar yr amgylchedd ar gyfer pobl. Mae tywydd eithafol fel sychder a llifogydd yn dod yn fwy cyffredin oherwydd newid yn yr hinsawdd. Yn anffodus, gall llifogydd achosi i bridd ollwng nwy tŷ gwydr o’r enw ocsid nitraidd, sydd wedyn yn cyfrannu at fwy o newid yn yr hinsawdd – mae hyn yn ddolen adborth gadarnhaol. Rydyn ni’n dechrau sylweddoli, pan fydd sychder a llifogydd yn digwydd yn syth ar ôl ei gilydd, mae’n gallu achosi i hyd yn oed mwy o ocsid nitraidd gael ei ryddhau i’r atmosffer.

Yn fy ymchwil, rydw i’n edrych ar wahanol fathau o sychder a llifogydd i weld pa gyfuniadau sy’n arwain at fwy o allyriadau nwyon tŷ gwydr. Rydw i hefyd yn ceisio canfod pam mae hyn yn digwydd er mwyn i ni allu gwneud cynllun i’w atal. 

Sut mae eich gwaith yn effeithio ar y byd o’n cwmpas?

Mae fy ymchwil yn rhoi mwy o wybodaeth ynghylch pam a sut mae nwyon tŷ gwydr yn cael eu rhyddhau o’n pridd mewn hinsawdd sy’n newid. Gobeithio y bydd fy nghanlyniadau’n cyfrannu at ddeddfwriaeth a chyngor i dirfeddianwyr i’w helpu i reoli eu tir mewn ffordd sy’n cynhyrchu llai o nwyon tŷ gwydr, gan gyfrannu llai at newid yn yr hinsawdd.

Beth yw eich diwrnod cyffredin?

Mae fy nyddiau’n amrywiol iawn! Rydw i’n treulio rhywfaint o’m hamser ar fferm y brifysgol yn cloddio, hidlo a phwyso pridd. Rydw i hefyd yn gwneud llawer o waith labordy, gan ddefnyddio technegau fel cromatograffaeth nwy i fesur nwyon tŷ gwydr a sbectroffotomedreg (sy’n mesur faint o olau sy’n cael ei amsugno) ar gyfer dadansoddi pethau fel nitrad ac amoniwm yn y pridd.

 Pan nad ydw i’n gwneud gwaith ymarferol, rydw i’n treulio amser wrth fy nesg yn darllen ymchwil pobl eraill i wneud yn siŵr nad yw fy arbrofion yn ailadrodd pethau sydd eisoes wedi cael eu gwneud. Rydw i hefyd yn dadansoddi llawer o ddata ac yn ysgrifennu fy nghanlyniadau mewn papurau gwyddonol er mwyn i wyddonwyr eraill allu darllen fy ngwaith a dysgu ohono.

Pam wnaethoch chi ddewis cemeg? Beth sy’n eich cymell?

Wnes i ddim dewis cemeg – roedd fy ngradd mewn biocemeg ac roeddwn i eisiau defnyddio biocemeg i helpu i ddeall sut gallwn ni gadw’r blaned yn ddigon iach i fywyd dynol barhau i oroesi arni. Fe wnaeth hyn fy arwain at wyddorau pridd, a digwydd bod, mae gwyddorau pridd hefyd yn cynnwys llawer o gemeg. Po fwyaf rydw i’n gweithio ym Mhrifysgol Bangor, y mwyaf o gemeg rydw i’n ei ddefnyddio.

Beth ydych chi’n ei hoffi fwyaf am eich swydd?

Y peth gorau am fy swydd yw pan fyddaf wedi treulio wythnosau’n cynllunio ac yn rhedeg arbrawf ac o’r diwedd, rydw i’n dechrau cael data sy’n gadael i mi ateb cwestiynau nad oes neb wedi gallu eu hateb o’r blaen. 

Pa sgiliau sydd eu hangen arnoch i wneud eich swydd?

Y brif her o weithio mewn ymchwil wyddonol mewn prifysgol yw bod angen i chi allu cymell eich hun. Yn aml, bydd yn rhaid i chi osod eich targedau a’ch terfynau amser eich hun, sy’n gofyn am sgiliau rheoli amser llym ond mae’n mynd yn haws wrth i chi ddod i arfer â hynny. Bydd gweithio ym maes gwyddoniaeth yn dysgu sgiliau technegol, trin data a datrys problemau da i chi. Byddwch hefyd yn cael llawer o gyfleoedd i drosglwyddo eich gwyddoniaeth, gweithio ar eich pen eich hun a hefyd fel rhan o dîm mwy. Mae cyrsiau hyfforddi ar gael bob amser os oes rhywbeth newydd yr hoffech ei ddysgu, neu os ydych chi’n teimlo bod rhywbeth yn eich dal yn ôl.

Sut y daethoch chi o hyd i’ch swydd? Sut gwnaeth eich cymhwyster eich helpu i gyrraedd y fan honno?

Fe weithiais yn fy ngrŵp ymchwil fel rhan o’m gradd meistr mewn cadwraeth a rheoli tir. Roeddwn i’n mwynhau’r amgylchedd gwaith a’r arbenigedd gymaint nes i mi wneud cais am PhD gyda nhw hefyd.

Roedd fy swydd yn gofyn i mi gael gradd prifysgol mewn pwnc cysylltiedig. Roedd cael gradd meistr yn help mawr hefyd.

Yn ystod fy nghymhwyster, fe wnes i ddysgu teimlo’n gyfforddus yn rhoi cynnig ar bethau newydd a defnyddio llawer o wahanol offer labordy. Dysgais hefyd i beidio â chredu popeth rydw i’n ei ddarllen a sut i ganfod pa ffynonellau sy’n ddibynadwy.

Pa gyngor fyddech chi’n ei roi i berson ifanc sy’n ystyried gyrfa yn eich maes?

Cwestiynu popeth a pheidio â thybio bob amser bod pobl “uwch” yn gwybod am beth maen nhw’n siarad.

Beth yw eich cynlluniau ar gyfer y dyfodol?

Ar hyn o bryd, rydw i’n mwynhau gweithio ar fy ymchwil ond rydw i hefyd yn mwynhau trosglwyddo gwyddoniaeth a gweithio gyda’r cyhoedd. Dydw i erioed wedi hoffi cynllunio’n rhy bell ymlaen, felly rydw i’n manteisio ar gyfle da pan ddaw.

Eisiau gwybod mwy?

• Edrychwch ar eich opsiynau astudio, siarad â chynghorydd gyrfa a chwilio am brofiad gwaith.
• Gallwch gael gwybodaeth am wahanol brifysgolion ar-lein – mae gan bob un ohonyn nhw eu gwefannau eu hunain. Os byddwch yn penderfynu ar faes astudio sy’n addas i chi, ceisiwch gysylltu â rhai prifysgolion sy’n arbenigo yn y maes hwnnw. Dylen nhw allu cynnig cyngor a chefnogaeth i chi.

Emma Withers, gwyddonydd pridd ym Mhrifysgol Bangor.

Cyhoeddwyd Medi 2022