Cwpanau gludiog

This resource in Welsh and is also available in English and Irish

Get the English language version.

Get the Irish language version.

Mae’r arbrawf hwn yn canolbwyntio ar nwyon a phwysedd aer. Yn gyntaf, gwyliwch y fideo sy’n dangos sut mae cynnal yr arddangosiad ‘cwpanau gludiog’, yna dysgwch sut gall eich dysgwyr edrych ar sut mae nwyon yn ehangu gan ddefnyddio dŵr, potel a balŵn.

Amcanion dysgu

• Deall mai hylif ydy aer: mae’n llifo, gall newid siâp ac mae’n llenwi ei gynhwysydd.
• Dysgu pan fydd aer yn cael ei gynhesu, bod y nwyon yn ehangu oherwydd bod mwy o wres.
• Dysgu bod gronynnau mewn nwy yn symud o gwmpas, a phan fydd yn cael ei gynhesu mae’r symudiad hwn yn gyflymach ac yn achosi i’r aer ehangu y tu mewn i’w gynhwysydd.
• Deall ein bod yn ei alw’n bwysedd aer pan rydyn ni’n ystyried grym aer dros ardal benodol.

Sgiliau ymholi:

• Nodi newidynnau y gellir eu newid, eu mesur a’u rheoli.
• Cofnodi’r hyn a welwyd ac esbonio’r hyn a ddarganfuwyd.

Gwyliwch y fideo

Mae’r fideo isod yn dangos sut mae cynnal yr arddangosiad ‘cwpanau gludiog’.

Beth sydd angen i’r dysgwyr ei wybod gyntaf?

Dylai dysgwyr ddeall y gwahaniaethau o ran gronynnau rhwng solidau, hylifau a nwyon. Dylent ddeall na ellir gweld nwyon. Dylent fod yn ymwybodol o’r ffaith bod aer yn cynnwys gwahanol nwyon a’i fod o’n cwmpas ni ym mhob man, a bod gronynnau nwy yn symud o gwmpas yn rhydd.

Rhestr offer

Arddangosiad:

• 2 gwpan blastig dryloyw union yr un fath
• Tegell
• Papur cegin
• Bicer plastig

Ymchwiliad unigol (bydd pob grŵp angen y canlynol):

• Balŵn
• Potel ddiod blastig 500 ml
• 2 fowlen
• Dŵr poeth (poeth o’r tap, ond ddim yn berwi)
• Rhew a dŵr